Chế độ ăn uống đóng một vai trò khá quan trọng đối với bệnh nhân tiểu đường. Một chế độ ăn hợp lý sẽ cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng. Đủ cả về chất lượng và số lượng; có thể cân bằng lượng đường huyết trong cơ thể. Đảm bảo tình trạng cân bằng và an toàn đối với bệnh nhân tiểu đường. Khi bị tiểu đường, bệnh nhân nên ăn và kiêng gì. Đó là câu hỏi của bất cứ người bệnh và người nhà nào cũng nên biết. Để đảm bảo sức khỏe cho chính bản thân cũng như người thân trong gia đình có một sức khỏe tốt nhất.
Về nguyên tắc chung của người bị tiểu đường là hạn chế cung cấp lượng gluxit ( chất đường bột ) cho cơ thể. Điều này sẽ tránh tăng lượng đường huyết. Hạn chế các axit béo bão hòa trong cơ thể để tránh rối loạn chuyển hóa. Thực đơn cho bệnh nhân tiểu đường cần được xây dựng một cách hợp lý. Đủ đáp ứng cho cơ thể một lượng đường vừa phải và hài hòa. Đó là điều tốt nhất đối với người bị tiểu đường.
Mục lục
Người bị bệnh tiểu đường nên ăn gì?
Người bệnh tiểu đường cần biết mình nên bổ sung thực phẩm như thế nào cho phù hợp, nên ăn gì và không nên ăn gì. Theo đó, những thực phẩm người bệnh tiểu đường nên ăn bao gồm:
Nhóm đường bột
Ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ, gạo còn vỏ cám, rau củ…Được chế biến bằng cách hấp, luộc, nướng, hạn chế tối đa rán, xào… Các loại củ như khoai sắn cũng cung cấp khá nhiều tinh bột. Nên nếu người bệnh tiểu đường ăn các loại này thì cần phải giảm hoặc cắt cơm.
Nhóm thịt cá
Người bệnh tiểu đường nên ăn cá, thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da; thịt lọc bỏ mỡ, các loại đậu đỗ… Được chế biến đơn giản như hấp, luộc, áp chảo nhằm loại bớt mỡ.
Nhóm chất béo, đường
Các thực phẩm có chất béo không bão hòa; được ưu tiên trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường như dầu đậu nành, vừng, dầu cá, mỡ cá, olive…
Nhóm rau
Người bệnh tiểu đường nên ăn rau nhiều hơn trong thực đơn của mình. Thông qua các cách chế biến đơn giản như ăn sống, hấp, luộc. Rau trộn nhưng không nên sử dụng nhiều loại sốt có chất béo.
Hoa quả
Người bệnh tiểu đường cần tăng cường ăn trái cây tươi. Không nên chế biến thêm bằng cách cho thêm kem; sữa, hạn chế ăn các loại quả chín ngọt như: sầu riêng, hồng chín, xoài chín…
Cũng theo Viện dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ giữa các thành phần sinh năng lượng trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh tiểu đường. Được xác định cụ thể như sau sẽ rất tốt trong ổn định, điều trị bệnh:
Protein: lượng protein nên đạt 1- 1,2 g/kg/ngày đối với người lớn, tức là tỷ lệ này nên đạt tương đương 15- 20% năng lượng khẩu phần.
Lipid: Tỷ lệ chất béo nên là 25% tổng số năng lượng khẩu phần, không nên vượt quá 30%. hạn chế các axit béo bão hòa. Điều này giúp ổn định đường huyết, ngăn ngừa xơ vữa động mạch
Gluxit: Tỷ lệ năng lượng do gluxit cung cấp nên đạt từ 50-60% tổng số năng lượng khẩu phần của người bệnh tiểu đường. Nên chọn lựa loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như : Gạo lức, bánh mì đen,yến mạch, các loại đậu nguyên hạt…
Người bệnh tiểu đường nên kiêng gì?
Để quá trình điều trị bệnh tiểu đường đạt kết quả tốt nhất; người bệnh tiểu đường cần hạn chế các loại thực phẩm sau:
Uống rượu điều độ không nên có rủi ro nghiêm trọng cho người mắc bệnh tiểu đường và không ảnh hưởng đến việc kiểm soát glucose lâu dài. Những người sử dụng liệu pháp điều trị bằng insulin hoặc insulin có thể có nguy cơ hạ đường huyết cao hơn liên quan đến tiêu thụ rượu.
Hạn chế ăn gạo trắng, bánh mì, miến, bột sắn dây, các loại củ nướng.
Bánh mì trắng là thực phẩm có GI cao, vì vậy những người bị tiểu đường có thể được hưởng lợi từ việc giới hạn số lượng họ ăn. Một cách để kiểm soát bệnh tiểu đường bằng chế độ ăn uống là cân bằng thực phẩm GI cao và thấp. Thực phẩm GI cao làm tăng lượng đường trong máu nhiều hơn so với thực phẩm GI thấp.
Khi chọn thực phẩm có GI cao, hãy hạn chế các phần và kết hợp những thực phẩm này với protein hoặc chất béo có lợi cho sức khỏe để giảm tác động đến lượng đường trong máu và cảm thấy no lâu hơn.
Hạn chế các thực phẩm chứa chất béo bão hòa, nhiều cholesterol. Gây nguy cơ tăng bệnh tim mạch; không tốt cho sức khỏe nói chung và người bệnh tiểu đường nói riêng.
Người bệnh tiểu đường không nên ăn thịt lợn mỡ; phủ tạng động vật, da của gia cầm, kem tươi; dầu dừa, các loại bánh kẹo ngọt, mứt, sirô, các loại nước có ga…
Hạn chế tối đa các loại hoa quả sấy khô, mứt hoa quả… Bởi loại này chứa một lượng đường rất cao, không hề tốt cho sức khỏe người bệnh.
Nguyên tắc trong ăn uống đối với người bệnh tiểu đường
Người bệnh tiểu đường nên ăn gì và không nên ăn gì cần tuân theo sự tư vấn, chỉ định nhất định của bác sĩ. Bên cạnh đó cần biết và nắm rõ các nguyên tắc để tránh đường huyết tăng, ngăn chặn và làm chậm các biến chứng của bệnh tiểu đường:
Chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày để tránh tình trạng đường huyết tăng đột ngột.
Ăn uống điều độ, đúng giờ, không nên để tình trạng quá đói, hoặc quá no.
Không nên thay đổi quá nhanh và quá nhiều cơ cấu và khối lượng các bữa ăn hàng ngày.
Cần vận động sau khi ăn, tránh nằm, ngồi một chỗ sau ăn, dành thời gian tập luyện thể dục thể thao để đảm bảo sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Với những thông tin về chế độ ăn cho người bệnh tiểu đường ở trên, hy vọng sẽ giúp người bệnh có một sức khỏe ổn định nhất.
Bài viết được tư vấn chuyên môn từ Bs Nguyễn Thị Diệu Nga; hiện công tác tại khoa Khám bệnh & Nội khoa.
Nguồn: vinmec.com
