Củ mài là một họ hàng với khoai mỡ, là cây dây leo, nhưng nó có hình dáng thô hơn. Loại củ này mọc ở vùng núi Hương Sơn (huyện Mỹ Đức) và thường được chế biến thành các món ăn dân dã, nhưng phổ biến nhất vẫn là mài, chè củ mài được coi là đặc sản nổi tiếng của chùa Hương.
Củ mài có tính mát nên có tác dụng chữa nhiều bệnh. Đặc biệt, chè thường được nấu vào mùa hè; vừa có tác dụng giải khát, vừa có tác dụng giải độc, tiêu viêm. Để nấu được bát chè củ mài sánh đặc; người ta thường chọn loại gạo nếp trắng hoặc xanh. Là loại bột mịn, thơm, mềm; dẻo chứ không nhạt và cứng như bột củ năng.
Có hai cách nấu chè là dùng bột khô hoặc thịt củ tươi. Sau khi thu hoạch bằng bột khô, người ta phơi khô; xát thành bột và sử dụng quanh năm. Khi nấu chè, người ta cho nước ngập củ bột, đun sôi; khuấy đều tay cho đến khi bột đặc lại thì cho đường vào; đợi ấm chè sôi, bột sẽ chuyển sang màu trắng đục như bột sắn. Cách nấu chè củ mài:
Mục lục
Bước 1: Cách chọn củ mài
Điều quan trọng quyết định độ thơm ngon của món chè củ mài chính là khâu lựa chọn nguyên liệu. Để có món chè củ mài ngon; bạn không nên chọn những củ to, có mùi lạ hay mốc. Thay vào đây là chọn những củ có kích cỡ vừa phải, không vết nứt…
Bước 2: Sơ chế củ mài
Khi mua củ mài về, bạn rửa sạch lớp bùn đất bám bên ngoài và sẽ cho củ mài vào trong nồi luộc chín. Sau đó, bạn vớt ra, bóc sạch vỏ; cắt bỏ những chỗ bị sượng, rồi cắt củ mài thành những miếng mỏng.
Bước 3: Nấu nước hoa bưởi
Bạn cho bông bưởi vào nồi cùng với 2 chén nước lọc. Tiếp theo, bạn đặt vào giữa nồi một chiếc chén rồi đậy ngược nắp nồi lại và nấu sôi. Khi nước sôi, bạn lấy nước đá cho lên nắp nồi rồi đậy; để khi nước hoa bưởi bốc hơi gặp lạnh sẽ ngưng tụ và chảy theo phần trũng của nắp và rơi vào chén đặt trong nồi. Tiếp tục nấu cho nước gần cạn thì tắt bếp. Nước hoa bưởi có vị thơm mát của bưởi dùng thay thế cho vani thả vào chè sẽ thật thơm.
Bước 4: Nấu chè củ mài
Bạn cho đường và nước lọc vào nồi rồi nấu sôi lên. Tùy vào sở thích bạn cũng đều có thể thay đổi lượng đường để chè ngọt thanh hoặc ngọt đậm. Tiếp đến; khi nước sôi lên, bạn cho củ mài vào nước đường nấu khoảng 10 phút để mài ngấm vị ngọt.
Bước 5: Hoàn thành
Bột bắp bạn cho vào chén và hòa tan cùng với ít nước. Sau 10 phút, bạn cho bột đao vào quấy đều tay để món chè có độ sánh. Lúc này, bạn cho nước hoa bưởi vào và tắt bếp. Để tăng thêm hương vị cho món chè củ mài; bạn đem mè trắng rang vàng lên và rưới lên trên khi thưởng thức. Chỉ với các thao tác đơn giản như trên; chúng ta đã xong xuôi món chè củ mài tuyệt vời rồi đấy! Món ăn dân dã được làm từ những nguyên liệu bình dị lại không tốn nhiều thời gian nhưng lại có 1 nét riêng chẳng thể nhầm lẫn.
Để nấu chè từ củ mài tươi; người ta đem gọt vỏ, thái lát mỏng hoặc từng miếng vuông nhỏ rồi ngâm qua nước muối cho sạch nhựa. Sau đó đun nhừ, dùng muôi đánh nhuyễn củ mài thành bột và cho đường vào đảo đều; đun đến khi chè sền sệt, tỏa mùi thơm nhẹ. Người kỹ tính sẽ nấu chè với mật ong để chè ngon hơn. Khi chè sánh, ta múc ra bát, để nguội và ăn cùng xôi vò hoặc xôi hoa cau.
Đơn giản hơn, có thể rắc lên trên bát chè vài lát củ mài chín hoặc đỗ xanh, vừng rang. Chè củ mài có vị ngọt thanh, thơm mát; giúp du khách xua tan mệt mỏi trên quãng đường hành hương thăm “Nam thiên đệ nhất động”. Ngoài nấu chè củ mài, người dân Mỹ Đức còn chế biến thành các món khác như: Củ mài luộc, canh xương hầm hay bánh củ mài. Đây là món quà được nhiều du khách chọn mua khi trẩy hội chùa Hương./.
Nguồn: Nhipsonghanoi.hanoimoi.com.vn
